بازخوانی نبردهای نبوی؛ نگاهی نو به جهاد، صلح و اخلاق در سیره پیامبر (ص)
کتاب اسلام دین جنگ یا صلح ، پژوهشی مستند و روشمند دربارۀ جنگها و صلحهای صدر اسلام است که با تکیه بر متون کهن تفسیری و تاریخی، تصویری واقعگرایانه از سیره نبوی (ص) در مواجهه با جنگ، اسارت و تعامل با دیگران ارائه میدهد. این اثر کوشیده است تا با عبور از روایتهای سطحی یا سیاسیزده، درک دقیقی از ماهیت جنگهای پیامبر اسلام (ص) و نسبت آنها با اصول قرآنی جهاد و صلح به دست دهد.
کتاب در سه بخش کلیدی سامان یافته است:
بخش نخست، به بررسی مبانی نظری جهاد و صلح در اسلام از منظر قرآن و سیره نبوی میپردازد. در این بخش، آیات مربوط به جهاد مورد تحلیل قرار گرفته و در کنار آن، آیاتی که بر گفتوگو، مصالحه، و منع خشونت تأکید دارند نیز تحلیل شدهاند. این مقایسه نشان میدهد که آموزههای اسلامی، صلح را بهعنوان یک اصل مقدم بر جنگ معرفی میکنند.
بخش دوم، به بررسی ماهیت جنگهای پیامبر (ص) میپردازد. نویسنده در این بخش با تحلیل منابع تاریخی، بر این نکته تأکید میگذارد که اغلب جنگهای رسول خدا، ماهیتی دفاعی داشتهاند و در برابر تهدیدهای واقعی یا نقض پیمانها صورت گرفتهاند. رفتار پیامبر (ص) با مشرکان و نیز تعامل ایشان با اهل کتاب، در این بخش با دقت و استناد تحلیل شده است.
بخش سوم، به جنبههای اخلاقی سیره نبوی در نبردها اختصاص دارد. از جمله مباحث مهم این بخش، بررسی سیاست آزادی اسرا و اصول انسانی در مواجهه با دشمن است. نویسنده با تکیه بر شواهد تاریخی، نشان میدهد که پیامبر اسلام (ص) حتی در میدان نبرد، به اصول اخلاقی و انسانی وفادار بودهاند. در پایان این بخش، به پاسخ به شبهات رایج پرداخته میشود؛ از جمله شبهات مربوط به بستن آب در جنگ بدر و خیبر، و موضوع ترور از منظر شریعت.
این اثر، با رویکردی علمی و فراتر از تعصبات مذهبی یا نگاههای غربستیزانه/غربگرایانه، تلاش کرده تا با استناد به قرآن و تاریخ معتبر، روایتی دقیق، متعادل و اخلاقمحور از نبردهای پیامبر اسلام (ص) ارائه دهد.