قهرمانان تاریخ؛ بازخوانی خردمندانه‌ی مسیر انسان
در واپسین سال‌های عمر پربار خود، ویل دورانت، مورخ شهیر و برنده جایزه پولیتزر، دست به کاری بزرگ اما در ظاهر کوچک زد؛ نگارش نسخه‌ای مختصر و موجز از میراث سترگش، مجموعه ۱۱ جلدی تاریخ تمدن. نتیجه این تلاش، کتابی شد با عنوان قهرمانان تاریخ؛ اثری که نه صرفاً تاریخ‌نگاری، بلکه در واقع درس‌نامه‌ای اخلاقی، فلسفی و انسان‌گرایانه از لحظات سرنوشت‌ساز تاریخ بشر است.
قهرمانان تاریخ ابتدا به شکل مجموعه‌ای از سخنرانی‌های صوتی برای رادیو طراحی شد؛ سخنانی درباره‌ی بزرگ‌ترین چهره‌های فرهنگی، سیاسی و فکری بشر. اما دورانت، که تا پایان عمر خود دغدغه آموزش عمومی و ساده‌سازی اندیشه‌های بزرگ را داشت، خیلی زود دریافت که این گفتارها شایستگی آن را دارند که به کتابی مستقل و ماندگار بدل شوند. این کتاب، که بیست و یک فصل آن پیش از مرگ او در سال ۱۹۸۱ به پایان رسید، اکنون در قالب یک اثر چاپی در دسترس است؛ حاصل پژوهش، تامل، و عشق بی‌پایان او به انسان و تاریخ.
از کنفوسیوس تا شکسپیر، از روم تا رنسانس، از بودا تا ولتر؛ این کتاب مخاطب را با زنجیره‌ای از شخصیت‌ها و لحظات تاریخی روبه‌رو می‌کند که هر یک، به تعبیر دورانت، “درخشی از شعور بشری” را در تاریکی زمان روشن کرده‌اند. برخلاف کتاب‌های سنتی تاریخ، قهرمانان تاریخ فاقد تاریخ‌نگاری خشک و فهرست‌وار است. در عوض، آنچه در این اثر می‌درخشد، توانایی شگفت‌آور دورانت در معنا دادن به گذشته است. او تاریخ را نه به عنوان وقایع گذشته، که همچون مکالمه‌ای زنده با آینده می‌بیند.
این کتاب به‌ویژه برای کسانی ارزشمند است که به دنبال درکی عمیق‌تر از رابطه میان فرد و تاریخ، و نقش اندیشه و اخلاق در تحول تمدن‌ها هستند. برای دانشجویان، معلمان، علاقه‌مندان به فلسفه و حتی آنانی که به‌دنبال نقطه شروعی الهام‌بخش برای ورود به دنیای تاریخ‌اند، قهرمانان تاریخ دریچه‌ای روشن و دلپذیر است. در جهانی پرهیاهو که آینده بیش از هر زمان دیگری نامطمئن به‌نظر می‌رسد، این اثر به ما یادآوری می‌کند که انسان همیشه توانسته در تاریکی راهی بیابد؛ به کمک قهرمانانی که نه لزوماً فرمانروا یا فاتح، بلکه حاملان اندیشه، اخلاق و امید بوده‌اند.
نشر پارسه این اثر ارزشمند را به فارسی برگردانده و در اختیار خوانندگان قرار داده است. با خواندن قهرمانان تاریخ، نه‌تنها با گذشتگان هم‌سخن می‌شوید، بلکه شاید در آینه‌ی آنان، خود را و زمانه‌ی خویش را بهتر بشناسید. این کتاب یادآور آن است که تاریخ، اگر درست فهمیده شود، نه خاطره‌ای مرده، بلکه سرمایه‌ای برای آینده است.
