اگر می‌خواهید نفاق را نه‌فقط در چهره که در رفتار بشناسید و با آن آگاهانه برخورد کنید، این کتاب راهنمایی بی‌بدیل است.
نگاهی ژرف به صف نفاق و راهبردهای مقابله: معرفی کتاب «رفتار با منافقان»
در روزگاری که نفاق، با چهره‌های پیچیده و چندلایه، فضای اجتماعی و سیاسی جوامع را به چالش می‌کشد، آگاهی از روش‌های قرآنی و علوی برای مواجهه با این پدیده، ضرورتی انکارناپذیر است. کتاب «رفتار با منافقان بر اساس آموزه‌های قرآن و اهل‌بیت(ع)» تألیف دکتر حسن شیرزادکمانگر، پاسخی دقیق و متقن به این نیاز است که توسط پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی منتشر شده است.
این اثر، از دل پروژه‌ای کلان تحت عنوان «فرهنگنامه سبک زندگی اسلامی» برآمده و با هدف استخراج آموزه‌های کاربردی قرآن و روایات برای زندگی امروز تدوین شده است. پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در این طرح، برخی از مدخل‌های فرهنگنامه را که از ویژگی‌های خاص اجتماعی و فرهنگی برخوردارند، به‌صورت کتابچه‌های مستقل نیز در اختیار مخاطبان قرار می‌دهد تا مطالعه و بهره‌گیری از آن‌ها آسان‌تر و دقیق‌تر صورت گیرد.
کتاب با تبیین کلیاتی درباره مفهوم‌شناسی سبک زندگی اسلامی آغاز می‌شود و سپس به سراغ شناسایی دقیق منافقان می‌رود. در این مسیر، نویسنده مجموعه‌ای از ویژگی‌های رفتاری منافقان را با استناد به قرآن و روایات معرفی می‌کند؛ از جمله اختلاف‌افکنی، اذیت و آزار مؤمنان، استهزا، تهمت، جاسوسی، ترس و اضطراب، اهل دعا بودن بدون نیت صادق، اعتراض‌های سفیهانه و ظاهرگرایی دینی. این ویژگی‌ها، نقشه‌ای رفتاری برای شناسایی منافقان در جوامع انسانی ترسیم می‌کند.
در ادامه، نویسنده به «بایسته‌های رفتاری با منافقان» می‌پردازد؛ آموزه‌هایی چون بی‌اعتنایی، رفتار سازنده در عین مراقبت، تهدید و حتی جهاد در موارد لازم. این بخش از کتاب، به‌روشنی نشان می‌دهد که دین اسلام با نفاق، هرچند با ظاهری مسلمان، برخوردی جدی و راهبردی دارد.
اما وجه تمایز این کتاب، در فصل «نبایسته‌های رفتاری با منافقان» است. برخلاف ظاهر فریبنده آنان، قرآن و اهل‌بیت(ع) توصیه می‌کنند از برخی رفتارهای معمول در تعامل با افراد عادی، نسبت به منافقان پرهیز شود؛ مانند استغفار برای آنان، اقامه نماز بر جنازه‌شان، پذیرفتن عذر یا ادعای ایمانشان، برقراری دوستی یا رفتن بر مزارشان. این آموزه‌ها گرچه ممکن است از منظر اخلاق فردی سختگیرانه به‌نظر برسند، اما در سطح نظام اجتماعی، ضامن سلامت و صلابت امت اسلامی‌اند.
اثر دکتر شیرزادکمانگر با زبانی علمی، اما روان و کاربردی نوشته شده و می‌تواند هم مورد استفاده پژوهشگران حوزه قرآن و علوم اجتماعی قرار گیرد و هم برای مبلغان، معلمان دینی و علاقه‌مندان به شناخت دقیق‌تر سبک زندگی اسلامی، منبعی قابل اتکا باشد.
