نگاهی به کتاب «تقدیر معیشت، ضرورت جامعه اسلامی»
چرا جوامع اسلامی با آن پیشینه درخشان و منابع غنی، امروز در گرداب فقر، وابستگی و عقب‌ماندگی دست‌وپا می‌زنند؟ این پرسشی است که ذهن بسیاری از متفکران دغدغه‌مند را به خود مشغول کرده و علی‌اکبر کلانتری، نویسنده کتاب «تقدیر معیشت، ضرورت جامعه اسلامی»، پاسخ آن را در بازتعریف نظام معیشتی جوامع اسلامی جست‌وجو می‌کند. این کتاب که توسط انتشارات بوستان کتاب به بازار آمده، تلاشی است برای بازخوانی و بازسازی یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های تمدن‌ساز در اسلام: تدبیر زندگی معیشتی، با نگاهی اخلاقی، دینی و عقلانی.
نویسنده در مقدمه‌ای صریح و واقع‌گرایانه، از وضعیت جوامع اسلامی امروز سخن می‌گوید؛ وضعیتی که نه‌تنها برای مسلمانان مایه سرخوردگی است، بلکه جهان را نیز از پیام‌های نجات‌بخش اسلام محروم کرده است. اما کلانتری معتقد است راه برون‌رفت از این بحران، بازگشت به خود و بهره‌برداری دوباره از ظرفیت‌های مغفول دینی و تجربیات جهانی در زمینه معیشت است.
کتاب در سه فصل تدوین شده است. در فصل نخست، مبانی نظری و مفهومی تقدیر معیشت بررسی می‌شود. از نقش خداوند و دین در تنظیم معیشت گرفته تا تأثیر مصلحت، وجوب تدبیر معیشت، و پیامدهای غفلت از آن در عصر جهانی‌شدن. این فصل مانند نقشه راهی است که مخاطب را برای ورود به بحث‌های کاربردی‌تر آماده می‌سازد.
در ادامه و در فصل دوم، نویسنده به سطح فردی زندگی پرداخته و موضوعاتی همچون اخلاق در مصرف، مدیریت زمان، بهداشت، زیبایی، عبادت و مسئولیت اجتماعی را در چارچوب معیشت مورد توجه قرار می‌دهد. این بخش نشان می‌دهد که تدبیر معیشت فقط بر دوش نهادهای اقتصادی یا دولتی نیست؛ بلکه از رفتارهای فردی آغاز می‌شود.
فصل سوم به بُعد اجتماعی و ساختاری می‌پردازد. کلانتری تصویری وسیع از معیشت در جامعه اسلامی ترسیم می‌کند که اقتصاد، کشاورزی، مسکن، عدالت، محیط زیست، امنیت، اشتغال، رسانه، فرهنگ و حتی سیاست و نیروی نظامی را در بر می‌گیرد. از نگاه نویسنده، جامعه‌ای موفق خواهد بود که در همه این حوزه‌ها، بر پایه عقلانیت دینی و اخلاق اجتماعی برنامه‌ریزی کرده باشد.
