روایتی از زندگی، عشق و مقاومت در اردوگاه آوارگان
کتاب خار و میخک رمانی است از شهید یحیی سنوار، رهبر شاخه سیاسی حماس، که آن را در سال ۲۰۰۴ و در دوران زندانش در رژیم صهیونیستی نگاشته است. این اثر در ژانر ادبیات داستانی مقاومت جای می‌گیرد و روایتگر واقعیت‌هایی از زندگی مردم فلسطین در اردوگاه‌های آوارگان و سرزمین‌های اشغالی است. نکته جالب‌توجه اینکه نویسنده، این رمان را به زبان عبری نوشته تا پیام خود را مستقیماً به مخاطب اسرائیلی منتقل کند.
داستان خار و میخک در قالب سی فصل تنظیم شده و زندگی پسری به نام احمد را دنبال می‌کند؛ کودکی که در یکی از اردوگاه‌های آوارگان به دنیا آمده و هر فصل از کتاب، برشی از تجربه‌های او در بستر مسائل روزمره و بحران‌های اجتماعی اردوگاه است. از دغدغه‌های معیشتی گرفته تا تحصیل، عشق، امید و کشمکش‌های درونی جامعه فلسطین، همه در این داستان با لحنی صمیمی و مستند به تصویر کشیده می‌شوند.
یکی از موضوعات مهم این رمان، کار کردن برخی آوارگان فلسطینی برای اسرائیلی‌هاست؛ موضوعی که درون جامعه فلسطینی بازتابی دوگانه دارد. از سویی، برخی این کار را راهی برای تأمین زندگی و ارتقای کیفیت معیشت خانواده می‌دانند، و از سوی دیگر، عده‌ای آن را همکاری با اشغالگر و خیانت به آرمان مقاومت تلقی می‌کنند. سنوار، بدون جانبداری مستقیم، این تعارضات را با نگاهی واقع‌گرایانه به تصویر می‌کشد.
در کنار این درگیری‌های معیشتی و سیاسی، نویسنده به ابعاد انسانی و احساسی شخصیت‌ها نیز توجه ویژه‌ای دارد. ماجرای جوانانی که برای ادامه تحصیل راهی مصر می‌شوند و اضطراب مادرانی که فرزندانشان را در مسیر پرمخاطره‌ی گذر از ایست‌های بازرسی می‌نگرند، از دیگر خطوط روایی کتاب است. سنوار در یکی از فصل‌های مهم داستان، به تحصیل احمد در دانشگاه و علاقه‌اش به یکی از هم‌کلاسی‌ها می‌پردازد. احمد تصمیم می‌گیرد تا زمانی که به ثبات نسبی برسد، عشقش را پنهان نگه دارد و پس از فارغ‌التحصیلی به خواستگاری او برود.
شهید سنوار در خار و میخک نه صرفاً به دنبال شعارهای مقاومت، بلکه خواهان ترسیم یک واقعیت چندلایه از زندگی فلسطینی‌هاست. او نشان می‌دهد که چریک‌ها و آرمان‌گرایان چگونه با جریان زندگی روزمره‌ی مردم، به‌ویژه کارگران، درگیر می‌شوند؛ مردمی که در فشار فقر و اشغال ناگزیر به انتخاب‌هایی سخت و گاه متناقض هستند.
