روایتی از عمق رنج و صلابت؛ خاطراتی که لعل شد
کتاب خون دلی که لعل شد اثری کم‌نظیر در ادبیات خاطره‌نویسی انقلاب اسلامی است؛ نه صرفاً به‌خاطر موضوع آن، بلکه به‌واسطه راوی آن: حضرت آیت‌الله العظمی سیدعلی خامنه‌ای. این کتاب، روایت مستقیم و بدون واسطه‌ی رهبر معظم انقلاب از سال‌های پرالتهاب مبارزه، تبعید، بازداشت و شکنجه است؛ سال‌هایی که در آن، «خون دل» نوشیدند تا «لعل» انقلاب اسلامی در بستر تاریخ ایران بدرخشد.
نخستین‌بار این اثر به زبان عربی منتشر شد تا پیام آن به جهان اسلام برسد. سپس با همت دکتر محمدعلی آذرشب گردآوری شد و محمدحسین باتمان‌قلیچ آن را با دقت و امانت به فارسی برگرداند. آنچه این کتاب را از سایر خاطرات دوران پهلوی متمایز می‌کند، صداقت بی‌واسطه و روایت دست‌اول از یکی از شخصیت‌های محوری انقلاب است؛ روایتی که نه در قالب مدیحه‌سرایی، بلکه با نگاهی تحلیلی، منسجم و در عین حال انسانی و ساده عرضه شده است.
کتاب از دوران کودکی آیت‌الله خامنه‌ای در مشهد آغاز می‌شود و به‌تدریج وارد فضای تحصیل، مجاهدت‌های علمی، و سپس فعالیت‌های انقلابی و برخوردهای امنیتی رژیم پهلوی با ایشان می‌گردد. بخش‌های مربوط به بازداشت‌ها، بازجویی‌ها، حبس‌ها و تبعیدها، از حیث عاطفی و تاریخی، یکی از برجسته‌ترین فصل‌های کتاب است؛ نه فقط به‌خاطر توصیف وضعیت زندان‌ها، بلکه به‌دلیل ترسیم «جهان درونی» یک مبارز اسلامی که در میانه‌ی فشار، تزلزل‌ناپذیر باقی مانده است.
ویژگی بارز این کتاب، اختصار مؤثر است. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، با پرهیز از حاشیه‌روی، تنها نکاتی را بازگو کرده‌اند که حامل پیام، تجربه یا بینشی عمیق‌اند. این ایجاز، به کتاب قدرت تأثیرگذاری بیشتری بخشیده است.
خون دلی که لعل شد، فقط یک خاطره‌نامه نیست؛ این اثر، سندی تاریخی، فرهنگی و فکری از دوران پرتنش و پرنشاط مبارزه است. برای خوانندگان علاقه‌مند به تاریخ انقلاب، مطالعات رهبری، و درک ریشه‌های فکری و معنوی یکی از مهم‌ترین شخصیت‌های جمهوری اسلامی، این کتاب دریچه‌ای است به فهم بخشی مغفول از تاریخ معاصر ایران.
