روایتی صریح از سال‌های آتش و دیپلماسی
کتاب صبح شام مجموعه‌ای از خاطرات دکتر حسین امیرعبداللهیان درباره‌ی بحران سوریه و تحولات منطقه‌ی غرب آسیاست که به همت محمدمحسن مصحفی تدوین شده و حاصل گفتگو با وی توسط علی‌اصغر محمدی و سعید فخرزاده است. این اثر روایت‌گر یکی از مهم‌ترین و پیچیده‌ترین میدان‌های تقابل منطقه‌ای و بین‌المللی در دهه‌ی اخیر است؛ میدان سوریه، جایی که دیپلماسی، جنگ، خیانت و وفاداری در هم تنیده شدند.
ایده‌ی تدوین این خاطرات، به توصیه‌ی مستقیم شهید حاج قاسم سلیمانی بازمی‌گردد؛ توصیه‌ای که یک سال پیش از شهادتش خطاب به امیرعبداللهیان انجام گرفت. حاج قاسم، بر ضرورت ثبت و انتقال پیام رشادت‌ها، شجاعت‌ها، خیانت‌ها و جنایاتی که در سوریه و منطقه‌ی غرب آسیا روی داده، تأکید کرده بود؛ و کتاب صبح شام پاسخی عملی به همین دغدغه‌ی تاریخی است.
روابط دیرینه و استراتژیک میان ایران و سوریه، بستری تاریخی برای فهم تعاملات دو کشور فراهم کرده است. کتاب صبح شام در سه بخش اصلی، این تعامل و چالش‌های آن را به‌ویژه در سال‌های بحران سوریه تشریح می‌کند.
بخش نخست به تحلیل بسترهای شکل‌گیری بحران در سوریه و تمایز آن از موج «بیداری اسلامی» در سایر کشورهای عربی می‌پردازد. نقش‌آفرینی کشورهایی همچون آمریکا، عربستان سعودی، قطر و ترکیه، در ایجاد و تشدید بحران، و همچنین مواضع بازیگران بین‌المللی چون روسیه و چین نیز به دقت بررسی شده است. طرح چهار ماده‌ای جمهوری اسلامی ایران، تلاش‌های تهران برای ایجاد راه‌حل سیاسی، نقش گروه‌های معارض و تروریستی، کمک‌های بشردوستانه و مستشاری ایران، و فشارهای روانی و امنیتی وارد بر دمشق، از جمله موضوعات مهم این بخش است.
بخش دوم ناظر به تلاش‌های دیپلماتیکی است که در پاسخ به تحولات میدانی صورت گرفت؛ از سفرها و مذاکرات پرچالش گرفته تا هماهنگی‌های منطقه‌ای برای مهار بحران و جلوگیری از سرایت آن به کشورهای دیگر، به‌ویژه ایران.
بخش سوم با تمرکز بر نقش کلیدی و بی‌بدیل سردار شهید قاسم سلیمانی، حضور میدانی، ابتکارهای عملیاتی و دیپلماسی میدانی وی را در کنترل بحران سوریه و تأمین امنیت ملی ایران روایت می‌کند. این بخش، ابعاد ناپیدایی از فرماندهی حاج قاسم در صحنه‌ی منطقه‌ای را روشن می‌سازد؛ فرماندهی که هم‌زمان خاکریز و میز مذاکره را می‌شناخت.
صبح شام فقط یک کتاب خاطره نیست؛ روایت تحلیلی یک دیپلمات از متن میدان سیاست، جنگ و انسانیت در یکی از پرتلاطم‌ترین دوره‌های معاصر است. این اثر برای علاقه‌مندان به سیاست خارجی، مطالعات منطقه‌ای و تاریخ شفاهی جمهوری اسلامی، منبعی ارزشمند، مستند و صریح به‌شمار می‌رود.
