«ماهی‌ها به دریا برمی‌گردند»؛ روایت صمیمی مهاجرت، جنگ و همدلی با یک خانواده فلسطینی
کتاب ماهی‌ها به دریا برمی‌گردند نوشته مرضیه اعتمادی و منتشرشده توسط انتشارات شهید کاظمی، داستانی لطیف، انسانی و در عین حال تلخ از زندگی در سایه مهاجرت، جنگ، اشغال و همسایگی است. اثری که با نثری ساده و روان، مفاهیمی عمیق از غربت و مقاومت را به خواننده منتقل می‌کند.
داستان از زاویه دید زنی جوان روایت می‌شود؛ زنی ایرانی که در خوابگاه متأهلی با همسرش زندگی می‌کند. ماجرا زمانی شکل می‌گیرد که خانواده‌ای فلسطینی به همان خوابگاه نقل‌مکان می‌کنند و آرام‌آرام، فاصله‌های زبانی و فرهنگی جای خود را به ارتباطی انسانی، گرم و همدلانه می‌دهد. در غیاب شوهر راوی، این هم‌جواری عمق بیشتری می‌گیرد؛ و ما با زنی مواجه می‌شویم که نه تنها همسایه‌ای جدید دارد، بلکه به تدریج وارد جهانی از خاطرات و روایت‌هایی می‌شود که از دل تاریخ معاصر فلسطین بیرون آمده‌اند.
نویسنده در دل این رابطه دوستانه، به‌نرمی ما را وارد تاریخچه‌ای زنده از مردم غزه می‌کند؛ از درد بی‌خانمانی و مهاجرت اجباری تا رنج روزمره زندگی در سرزمین اشغالی، از ازدواج‌های ساده در دل بحران تا فرهنگ مهمان‌نوازی و مقاومت، و از غصه‌ها و شادی‌های معمول یک خانواده تا یادآوری خاطراتی از جنگ و آوارگی. این همه، نه در قالب گزارشی خبری یا تحلیلی خشک، بلکه درون یک داستان صمیمی، ملموس و خواندنی جای می‌گیرند.
کتاب یک وجه دیگر نیز دارد: بررسی تقاطع زندگی دو زن از دو ملیت، فرهنگ و تاریخ متفاوت. اما آنچه در میان آن‌ها پیوند می‌زند، نه زبان مشترک یا تجربه زیست یکسان، بلکه انسانیت و همدلی است. در این رابطه، خواننده درمی‌یابد که درد غربت، جنگ و دوری از وطن، مرزی نمی‌شناسد و روایت فلسطین، روایتی از نوعی انسان‌بودن است که در آن رنج، عشق، خانه و امید، معنایی جهانی دارند.
ماهی‌ها به دریا برمی‌گردند را باید به چند دلیل خواند. نخست، آن‌که با زبانی نرم، واقعیاتی سخت را بازگو می‌کند. دوم، آن‌که به جای شعار، از تجربه زیسته سخن می‌گوید؛ تجربه‌ای که نه از زبان تحلیل‌گر سیاسی، بلکه از دل زندگی روزمره استخراج شده است. و سوم، این‌که به مخاطب ایرانی امکان می‌دهد تا تصویر دیگری از فلسطین را، فارغ از قالب‌های تکراری رسانه‌ای، تجربه کند.
این کتاب به ویژه برای علاقه‌مندان ادبیات پایداری، روایت‌های انسانی و داستان‌های مبتنی بر واقعیت، اثری خواندنی است. کسانی که می‌خواهند «فلسطین» را نه فقط به‌عنوان یک مسئله سیاسی یا تاریخی، بلکه به‌عنوان یک واقعیت زیسته بشناسند، با این کتاب می‌توانند نگاهی تازه و متفاوت به آن داشته باشند.
