«توسعه و ما زنان خاورمیانه»؛ نگاهی انتقادی به نابرابری جنسیتی در سایه توسعه
کتاب «توسعه و ما زنان خاورمیانه» اثر سمیه سادات شفیعی، تحلیلی دقیق و پژوهشی از وضعیت زنان در جوامع خاورمیانه و نسبت این وضعیت با فرایندهای توسعه‌ای است که طی دهه‌های اخیر در این منطقه به اجرا درآمده‌اند. این کتاب در قالب یازده فصل به بررسی نظام‌مند و تطبیقی از کشورهای مختلف خاورمیانه پرداخته و به خواننده نشان می‌دهد که توسعه، الزماً به معنای بهبود وضعیت زنان نیست.
نویسنده با رویکردی انتقادی، به این پرسش بنیادین پاسخ می‌دهد که آیا توسعه در خاورمیانه توانسته است نابرابری‌های جنسیتی را کاهش دهد یا در مواردی حتی بر آنها افزوده است. شفیعی با استناد به داده‌های میدانی، گزارش‌های بین‌المللی و تحلیل‌های بومی، نشان می‌دهد که در بسیاری از موارد، برنامه‌های توسعه‌ای در منطقه یا نسبت به مسائل زنان بی‌توجه بوده‌اند یا آن را به حاشیه رانده‌اند.
نویسنده با تمرکز بر کشورهایی چون ایران، افغانستان، ترکیه، لبنان، کویت، سوریه و امارات متحده عربی، نگاهی بومی‌محور به ساختارهای اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی هر کشور دارد و از این زاویه به تحلیل وضعیت زنان پرداخته است. خشونت خانگی، تبعیض‌های نهادی، موانع فرهنگی، محدودیت‌های حقوقی، و محرومیت‌های شغلی از جمله موضوعاتی هستند که در هر فصل مورد بررسی قرار گرفته‌اند.
نکته برجسته در این اثر، تأکید نویسنده بر این است که توسعه بدون توجه به برابری جنسیتی، نه‌تنها ناقص و ناکارآمد خواهد بود، بلکه می‌تواند موجب بازتولید نابرابری‌ها نیز بشود. در نتیجه، شفیعی راهکارهایی را برای سیاست‌گذاران، نهادهای بین‌المللی و فعالان اجتماعی پیشنهاد می‌کند که بر پایه توانمندسازی زنان، آموزش جنسیت‌محور و اصلاح ساختارهای قانونی استوارند.
«توسعه و ما زنان خاورمیانه» نه‌تنها برای پژوهشگران حوزه مطالعات زنان و خاورمیانه، بلکه برای تمام کسانی که دغدغه عدالت جنسیتی و توسعه پایدار دارند، منبعی ارزشمند و کاربردی به شمار می‌رود.
