بازخوانی تمدن؛ از بیداری اسلامی تا افول غرب
کتاب نظریه تمدن جدید اسلامی نوشته دکتر موسی نجفی، مجموعه‌ای از مقالات، سخنرانی‌ها و گفت‌وگوهایی است که به واکاوی یکی از پرچالش‌ترین و عمیق‌ترین مفاهیم عصر معاصر می‌پردازد: تمدن اسلامی در تقابل و تعامل با تمدن غربی. این اثر تلاشی است برای طرح یک گفتمان بدیل تمدنی که ریشه در بیداری اسلامی دارد و افق‌های فراروی جامعه اسلامی را در چارچوبی فلسفی، تاریخی و راهبردی ترسیم می‌کند.
نجفی که از برجسته‌ترین متفکران حوزه فلسفه تمدن در ایران است، در این کتاب به‌ویژه بر پیوند میان جنبش نرم‌افزاری و افق تمدنی انقلاب اسلامی تأکید دارد. به باور او، انقلاب اسلامی ایران نه‌فقط یک تحول سیاسی، بلکه نقطه عزیمت یک حرکت تمدنی است که می‌تواند به احیای تمدن نوین اسلامی بینجامد؛ تمدنی که نه در تقابل سطحی، بلکه در ستیزی عمیق با جوهر افول‌یافته تمدن مادی غرب قرار دارد.
در یکی از مقالات کلیدی کتاب، نویسنده با نگاهی تاریخی به مواجهه اسلام و غرب، به تحلیل مرحله‌ای از این هماوردی می‌پردازد که آن را با عنوان «پرسش از غرب» معرفی می‌کند. این پرسش، دیگر یک واکنش نیست؛ بلکه یک فرآیند خودآگاه تمدنی است که به‌دنبال یافتن راهی برای عبور از وابستگی به مدل‌های غربی در سیاست، فرهنگ، و حتی علم است.
کتاب، مخاطب را به تأمل درباره ماهیت تمدن، امکان بازسازی آن بر مبنای الگوی اسلامی و ایرانی، و نقش عقلانیت دینی در شکل‌دهی به نظم نوین جهانی دعوت می‌کند. آنچه این اثر را متمایز می‌سازد، پیوند میان تحلیل‌های نظری و تاریخ‌نگری تمدنی است؛ یعنی ارائه الگویی بومی از تکامل تمدنی که در عین حال با تحولات جهانی نیز درگیر است.
نظریه تمدن جدید اسلامی نه صرفاً یک متن دانشگاهی، بلکه منشوری است برای کنش‌گران فکری و فرهنگی که دغدغه افق‌های بلند تمدن‌سازی دارند. برای پژوهشگران علوم انسانی، سیاست‌گذاران فرهنگی، و علاقه‌مندان به آینده جهان اسلام، این کتاب نقشه‌ای برای فهم اکنون و ترسیم فردا است.
