روایت حکیمانه
ضرورت حکمت در تصمیمات دفاعی و امنیتی
در آموزه‌های دینی و تجربه‌های تاریخی بشر، «حکمت» همواره جایگاهی بنیادین در اتخاذ تصمیمات سرنوشت‌ساز داشته است؛ به‌ویژه در امور دفاعی و جنگی، تصمیم‌گیری عاقلانه و مدبرانه، گاه بیش از قدرت نظامی، ضامن بقاء، عزت و امنیت جوامع بوده است.
حکمت ایجاب می‌کند هر کنش راهبردی نه صرفاً بر اساس احساسات یا فشار لحظه‌ای، بلکه با سنجش همه‌جانبه شرایط، پیامدها و ظرفیت اجتماعی جامعه اسلامی صورت پذیرد.
در این نگرش، واکنش به تهدیدات بیرونی زمانی به موفقیت و اثربخشی واقعی می‌انجامد که همدلی و بصیرت جمعی در میان ملت و مسئولان برقرار باشد؛ وگرنه اقدام عجولانه و بدون مشارکت ذهنی مردم، جامعه را دچار التهاب، تفرقه و ضعف می‌کند، هرچند نیت آن درست باشد.
در ادامه، ابعاد مختلف واکنش ایران به اقدامات خصمانه رژیم صهیونیستی با اتکا به مبانی حکمت، ملاحظات عقلانیت راهبردی و الزامات سیاست دفاعی مورد تحلیل و بررسی قرار خواهد گرفت.
تحلیل حکیمانه نسبت به تأخیر در پاسخ ایران به اقدامات خصمانه رژیم صهیونیستی
1. چرایی عدم واکنش سریع ایران
یکی از پرسش‌های محوری این سال‌ها آن است که چرا جمهوری اسلامی ایران پس از حمله رژیم صهیونیستی به سفارت خود در سوریه و یا ترور فرماندهان شاخص جبهه مقاومت، واکنش فوری و کوبنده‌ای مشابه آن‌چه اخیراً شاهد بودیم، نشان نداد؟
برخی معتقدند چنانچه ایران در همان مقاطع، پاسخی قاطع و مستقیم می‌داد، هم بازدارندگی مؤثرتری در برابر دشمن پدید می‌آمد، هم شاید جبهه مقاومت با انسجام بیشتری تداوم می‌یافت و هزینه‌ها و آسیب‌های ناشی از استمرار تهدیدات دشمن کاهش می‌یافت.
2. نقش آگاهی و آمادگی اجتماعی در تصمیم‌های راهبردی
حکمت اقتضا می‌کند که مسئولان، علاوه بر ملاحظات نظامی و دفاعی، ظرفیت اقناع و آمادگی جامعه را نیز مد نظر قرار دهند. چه بسا پاسخ نظامی بی‌درنگ، بدون آماده‌سازی بستر اجتماعی و فرهنگی لازم، منجر به اعتراضات یا برداشت‌های نادرست از سوی افکار عمومی می‌گردید؛ چنانچه تجربه‌های تاریخی نشان می‌دهد، در برخی مقاطع، فقدان آمادگی و درک کافی در میان جامعه، تحقق اهداف عالی و آرمان‌های رهبران الهی را نیز با چالش‌هایی مواجه می‌سازد.
3. تکوین آگاهی جمعی و تجربه عینی ملت
تجربه نشان داد که جامعه ایران، برای درک عمیق تهدیدات بیرونی و ضرورت مقابله، نیازمند مشاهده عینی رفتار دشمن و لمس آثار آن بود. هرچند مدیران کشور از ابعاد واقعی خطرات مطلع بودند، اما بخشی از جامعه نسبت به اهداف و سطح خصومت دشمن دچار تردید یا ساده‌انگاری بودند؛ عده‌ای امید به توافقات دیپلماتیک داشتند یا تصور می‌کردند تهدید رژیم صهیونیستی به دور از جغرافیای ایران است.
تحولات اخیر، این گمانه‌ها را برطرف کرد؛ جامعه امروز به عیان مشاهده کرد که رژیم صهیونیستی حتی بدون تحریک آشکار و در شرایط مذاکره نیز دست به تجاوز مستقیم می‌زند، و قربانیانش فقط محدود به کودکان غزه نیستند.
4. ثمره آگاهی: انسجام ملی و تصمیم‌گیری شجاعانه
آگاهی اجتماعی که با هزینه‌ای گزاف و شهادت فرزندان این سرزمین به‌دست آمده، اکنون سرمایه‌ای بی‌بدیل برای تقویت حکمت جمعی و مشروعیت‌بخشی به تصمیمات بزرگ امنیتی است. تصمیمات کلان نیازمند اجماع و پشتیبانی مردمی‌اند؛ و این پشتیبانی جز با آگاهی و درک مشترک ممکن نخواهد بود.
5. توصیه حکیمانه: حفظ و گسترش آگاهی
امروز رسالت تاریخی ما این است که این آگاهی را، که محصول خون‌های پاک است، «ارزان» از دست ندهیم و با تبیین درست و روشنگری، آن را جاودانه کنیم. پایداری و استقلال ایران، نیازمند التزام همه ما به مشارکت اجتماعی در این جهاد تبیین است؛ خواه با انتقال تجربه‌ها، خواه با صیانت از حقیقت و مقابله با جنگ روانی دشمنان.
فرجام راهبردی و آگاهانه
در پرتو تجارب تاریخی، امروز می‌بینیم که چگونه رهبری خردمندانه مقام معظم رهبری حفظه الله تعالی، وحدت ملی و ایثارگری نیروهای مسلح، کشور را از بحران‌ها عبور داده و به قله‌های عزت و اقتدار رسانده است. آگاهی و بصیرت جامعه، سرمایه‌ای عظیم است که باید پاس داشته شود. تبعیت آگاهانه و همبستگی ملت ایران با رهبر معظم انقلاب و نیروهای مسلح، نقشه‌های دشمن صهیونیستی را خنثی خواهد کرد و راه را برای تحقق اهداف والای جمهوری اسلامی هموار می‌سازد. بمنّه و قدرته
حجت الاسلام و المسلمین سید مهدی مجیدی نظامی
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
