تیتر
«در “جنگ جهانی چهارم”، آلکساندر دو مارانش پرده از دنیای پنهان جاسوسی برمی‌دارد و هشدار می‌دهد که تروریسم می‌تواند تمدن غربی را به پایان برساند.»
متن اصلی
«جنگ جهانی چهارم»: نگاهی به تروریسم و امنیت جهانی از منظر یک جاسوس فرانسوی
کتاب «جنگ جهانی چهارم» نوشته‌ی آلکساندر دو مارانش، رئیس سابق سرویس اطلاعاتی فرانسه (۱۹۷۰-۱۹۸۱)، و با همکاری رابرت اندرسون، خبرنگار قدیمی نیویورک تایمز و CBS نیوز، گزارشی کنجکاوبرانگیز و در عین حال جنجال‌برانگیز از دنیای جاسوسی و تروریسم ارائه می‌دهد. این کتاب که توسط سهیلا کیانتاژ به فارسی ترجمه شده است، نگاهی عمیق به چالش‌های امنیتی جهان معاصر می‌اندازد و ادعاهای جسورانه‌ای درباره‌ی آینده‌ی تمدن غربی مطرح می‌کند.
دو مارانش در این کتاب مدعی است که «جنگ جهانی چهارم» از قبل آغاز شده است؛ جنگی که توسط «واحدهای کوچک و بسیار مرگبار تروریست‌ها» به راه افتاده و می‌تواند به پایان تمدن غربی، آن‌گونه که ما می‌شناسیم، منجر شود. او تروریسم را نه تنها یک تهدید محلی، بلکه یک پدیده‌ی جهانی می‌داند که نیاز به واکنش هماهنگ و قاطع دارد. با این حال، برخی از ادعاهای او، مانند استمرار رویاهای تسلط جهانی شوروی و فعالیت‌های مخفیانه کمونیست‌ها، در کتاب به اندازه‌ی کافی مورد حمایت قرار نگرفته و بیشتر به نظر می‌رسد که از نگاه سرد جنگ سرد نشأت گرفته باشند.
نگاهی به خاطرات یک جاسوس
به عنوان یک خاطره‌نویسی از دوران ریاست دو مارانش بر سرویس اطلاعاتی فرانسه، کتاب حاوی جزئیاتی جذاب و برخی مکاشفه‌های قابل توجه است. یکی از این موارد، اقدام بانک مرکزی فرانسه در سال ۱۹۷۱ است که پس از آگاهی از کاهش ارزش دلار آمریکا، با فروش دلار و خرید فرانک، سودهای هنگفتی به دست آورد. همچنین، دو مارانش فاش می‌کند که سرویس اطلاعاتی فرانسه تحت رهبری او، بیش از ۴۰ عملیات مخفیانه انجام داده است، از جمله سرنگونی امپراتور بوکاسا از امپراتوری آفریقای مرکزی.
یکی از نکات جالب توجه در کتاب، سیاست فرانسه در قبال تروریسم در دهه‌ی ۱۹۷۰ است. دو مارانش اعتراف می‌کند که تروریست‌هایی که خارج از خاک فرانسه فعالیت می‌کردند، مشروط بر اینکه عملیاتی در فرانسه انجام ندهند، مزاحمتی برای آنها ایجاد نمی‌شد. این سیاست، که حتی متحدان اروپایی فرانسه را نیز دربرمی‌گرفت، نشان‌دهنده‌ی اولویت‌بندی جالب توجه امنیتی در آن دوران است.
هشدار به آمریکا و جهان
بخش پایانی کتاب به وضعیت کنونی فعالیت‌های تروریستی و ضدتروریستی در جهان می‌پردازد. دو مارانش هشدار می‌دهد که آمریکایی‌ها، با وجود زندگی «جذاب و در پناه» خود، در نهایت باید با تروریسم در داخل خاک خود روبرو شوند. این هشدار، که در دهه‌ی ۱۹۸۰ مطرح شد، در سال‌های پس از حملات ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ به واقعیتی تلخ تبدیل شد و نشان‌دهنده‌ی پیش‌بینی‌های دقیق او در برخی زمینه‌هاست.
اگرچه برخی از ادعاهای دو مارانش، مانند استمرار تهدید شوروی، در کتاب به اندازه‌ی کافی مورد حمایت قرار نگرفته‌اند، اما کتاب به عنوان یک خاطره‌نویسی از دنیای جاسوسی و امنیت جهانی، همچنان خواندنی و جذاب است. توصیه‌های حکیمانه‌ی او درباره‌ی مقابله با تروریسم و مدیریت بحران‌های امنیتی، حتی امروز نیز می‌تواند برای سیاست‌گذاران و تحلیلگران امنیتی مفید باشد.
کتاب «جنگ جهانی چهارم»ترکیبی است از خاطرات شخصی، تحلیل‌های امنیتی و هشدارها درباره‌ی آینده‌ی جهان. اگرچه برخی از ادعاهای آن ممکن است مورد مناقشه قرار گیرند، اما این کتاب به عنوان یک منبع ارزشمند برای درک چالش‌های امنیتی جهان معاصر و نقش سرویس‌های اطلاعاتی در مقابله با تروریسم، همچنان اهمیت خود را حفظ کرده است. برای علاقه‌مندان به تاریخ جاسوسی، تروریسم و امنیت جهانی، این کتاب یک مطالعه‌ی جذاب و آموزنده خواهد
